Ấm chén Bát Tràng vốn nổi tiếng với nhiều mẫu mã đa dạng, hoa văn đẹp, chất lượng gốm đảm bảo an toàn và bền bỉ, là một dòng gốm Việt Nam được nhiều gia đình ưa chuộng. Hiện nay, ấm chén gốm sứ rất đa dạng và phong phú, do đó để chọn được một chiếc ấm Tử Sa tốt đúng nghĩa khiến nhiều người gặp khó khăn. Tuỳ theo nhu cầu của người uống trà và loại trà thì chúng ta có những loại ấm khác nhau về kích thước, hình dáng, chất liệu và thiết kế. Để chọn được một bộ ấm chén phù hợp không phải là việc dễ dàng. Vì vậy bài viết dưới đây Gốm 10 sẽ chia sẻ cho các bạn các yếu tố chính khi chọn Ấm chén Tử Sa chất lượng tốt nhất.
1. Đầu tiên khi chọn ấm chén tử sa bạn cần
Chọn đúng kích cỡ phù hợp với bàn nước nhà bạn. Ấm trà có nhiều kích cỡ nhưng thường chia làm 4 nhóm như sau:
1. Dung tích 80 ~ 120 ml, số lượng người uống trà 1-2
2. Dung tích 150 ~ 120 ml, số lượng người uống trà 2-4
3. Dung tích 200 ~ 220 ml, số lượng người uống trà 3-5
4. Dung tích >250ml, số lượng người uống trà >5
Nếu bạn thường uống trà một mình hoặc với 1-2 người khác, kích cỡ số 2 và 3
Còn nếu dùng trong gia đình thì với dung tích ấm từ 250ml trở lên sẽ là phù hợp nhất .
2. Hình dáng và màu sắc
– Hình dáng: Có rất nhiều dáng ấm Tử Sa phổ biến, các dáng ấm khác nhau cho phép các loại trà khác nhau nở bung theo cách độc đáo riêng để tối đa hóa diện tích bề mặt tiếp xúc với nước bên trong ấm trà khi pha trà.
+ Ấm kết cấu dáng thấp: có thể dùng cho Đơn Tùng Phượng Hoàng, Đại Hồng Bà, Ô Long, Thiết Quan Âm,…
+ Ấm kết cấu dáng cao: có thể dùng với Lục Trà, Bạch Trà, Hồng Trà, Phổ Nhĩ,…
– Màu sắc: Ấm Tử Sa có nhiều màu khác nhau như : đen, đỏ, nâu, xanh...
3. Nhiệt độ
Có rất nhiều phương pháp lựa chọn ấm Tử Sa , tuy nhiên một trong phương pháp phổ biến mà người mua ấm thường dùng là thông qua đánh giá nhiệt độ nung của ấm.
– Khi nhiệt độ nung thấp hoặc chưa đủ, ấm sẽ rất xốp, ấm sẽ hấp thụ mùi vị, đất có khả năng làm xúc tác cho quá trình oxy hóa của các phân tử có mùi thơm, làm mất mùi trà. Một nồi làm bằng đất sét hiếm nhưng không được nung đúng cách, sẽ không tốt cho trà.
– Nhìn chung, nên chọn ấm được nung ở mức độ vừa phải. Mặt khác, ấm được nung ở nhiệt độ thấp có thể làm mềm nước trà, giảm độ đắng…Ấm được nung ở nhiệt độ thấp rất lâu lên nước và trở lên bóng. Ấm được nung ở nhiệt độ tốt có thể lên nước rất nhanh, trông bóng đẹp sau vài lần sử dụng.
– Để nói về nhiệt độ nung, người ta thường so sánh tương đối giữa các ấm khác nhau trong cùng một mẻ, tuy nhiên điều này không phải ai cũng có thể có đủ điều kiện để thử. Thông thường chỉ cần bằng cách xoay nắp trên thân ấm và nghe tiếng kêu, thì cũng làm một cách lựa chọn ấm tốt đối với người chơi ấm. Nếu tiếng kêu đục, xốp, có thể là ấm được nung ở nhiệt độ thấp. Nếu nó có tiếng kim loại như tiếng chuông, thì có thể ấm tốt được nung ở nhiệt độ cao. Ngoài ra người ta có thể dựa vào mầu sắc, ấm có nhiệt độ nung cao.
– Ngoài ra còn tùy thuộc vào tay đập đất khi làm ấm, đôi khi có những ấm đất được đập chặt nhưng cũng có thể có tiếng kêu vang như kim loại mặc dù được nung ở nhiệt độ thấp thì cũng không phải là ấm tốt.
4. Chất đất
Cấu trúc hạt độc đáo và thành phần khoáng chất của đất Tử Sa mang lại khả năng xử lý nhiệt tuyệt vời và vượt trội, giúp duy trì nhiệt độ ổn định bên trong ấm trà, qua đó giảm đi vấn đề biến động nhiệt độ – điều làm giảm hương vị trà. Các khoáng chất và hàm lượng kim loại của Tử Sa bao gồm sắt oxit, kaolinit, thạch anh và mica, làm cho ấm rất cứng khi nung và giảm hư hỏng.
Về cơ bản chất lượng đất sét sử dụng để làm ấm được chia thành 3 loại như sau:
Đất sét nguyên khoáng (Original, Natural): Đây là loại đất tự nhiên được khai thác trực tiếp từ các mỏ núi đá và là loại đất có chất lượng tốt nhất để làm ấm. Nhưng do khai thác quá nhiều nên hiện nay số lượng đất nguyên khoáng còn lại không nhiều và ngày càng trở nên khan hiếm.
Đất phối (Mixed): đây là loại đất được tạo ra bằng cách phối đất nguyên khoáng với nhau, hoặc phối đất nguyên khoáng với một vài nguyên liệu tự nhiên khác (nguyên liệu tự nhiên chủ yếu được sử dụng để phối là cát vì nó có tính chất và thành phần cấu tạo tương đương). Đất phối được tạo ra với mục đích chính là tận dụng đất nguyên khoáng vì như trên đã nói đất nguyên khoáng ngày càng hiếm.
Đất nhân tạo (Artificial): đây là loại đất được tạo ra bằng cách phối thêm một số thành phần hoá học khác vào đất (có thể là đất sét hoặc đất bùn) để tạo ra một chất liệu mới, hiện nay loại đất này được sử dụng rất nhiều để tạo ra những chiếc ấm mới với màu sắc đa dạng và bắt mắt nhưng chất lượng đất thì không thể tốt được bằng đất nguyên khoáng.
5. Sản xuất
Tính chất rắn của đất Tử Sa cho phép các bộ phận của ấm trà được làm trước và sau đó được lắp từng mảnh một vào để hoàn thiện. Hiện có 3 phương thức sản xuất:
Thủ công: Những chiếc ấm được tạo hình bằng thủ công, nghệ nhân sẽ cắt và ghép thành hình dạng sử dụng các công cụ truyền thống để chế tác. Lúc chuẩn bị đất Tử Sa để làm các bộ phận khác nhau của một chiếc ấm, đất sẽ được gấp đi gấp lại nhiều lần. Việc này sẽ cường hoá cho đất Tử Sa và tạo ra các túi khí không khí li ti trong đất sét giúp cho không khí di chuyển theo cả hai hướng thông qua ấm trà. Tính chất “độ xốp kép” này được cho là cung cấp oxy bổ sung cho trà trong khi pha, vì oxy sẽ giúp tăng cường hương vị của trà hơn.
Bán thủ công: Là lắp ráp bằng tay các mảnh đã chế tác sẵn bằng máy, với các dụng cụ truyền thống. Khá nhiều ấm trà tốt sử dụng đất Tử Sa được chế tác theo cách này.
Đúc khuôn: Ấm đúc khuôn được chế tạo bởi quy trình sản xuất hàng loạt, các miếng khuôn đúc sẵn được lắp ráp bằng máy, chẳng hạn như hai phần nửa của ấm trà, nắp, vòi đúc sẵn và tay cầm. Mặc dù ấm trà đúc khuôn không có giá trị như những chiếc ấm làm bằng thủ công hoặc bán thủ công.
Có một sự thể hiện đẳng cấp khi sở hữu một ấm trà làm bằng thủ công, đặc biệt là ấm được chế tác bởi nghệ nhân nổi tiếng. Việc chế tác ấm trà là một nghệ thuật đòi hỏi kỹ năng và tay nghề cao, và một số ấm Tử Sa được chế tác bởi các nghệ nhân nổi tiếng là những món đồ được săn và sưu tầm bởi những người đam mê ấm Tử Sa, giá thường rất cao hơn so với ấm cùng loại của những nghệ nhân khác.
Chúc quý Khách hàng sẽ chọn cho mình được những bộ ấm trà Tử Sa đẹp và phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình !
