Chọn đất sét làm gốm sứ Bát Tràng như thế nào?

Xem nhanh

1. Chọn đất sét làm gốm sứ Bát Tràng như thế nào?

Lò gốm Bát Tràng thường được xây dựng ở những vị trí gần sông, suối, những nơi có thế nhanh chóng khai thác nguồn đất sét. Làng Bát Tràng cũng nằm ở vị trí gần sông Hồng, có nguồn đất sét khá dồi dào.

Đất sét được sử dụng làm gốm Bát Tràng là loại đất được hợp thành từ nhiều loại chất hóa học khác nhau bao gồm các lọa khoáng giàu oxi, hidroxit của silic và một khối lượng nước khá lớn. Cấu tạo giúp cho đất sét có khả năng hút ẩm và hút được nước và đồng thời là một trong những loại đất có độ dẻo dai khá cao, khó bị tan trong nước. Hạt đất mịn, có màu trắng xám. Chịu được nhiệt lên tới 1650°C. Loại đất này dùng để làm gốm rất tốt, tuy chỉ có một nhược điểm là chứa hàm lượng oxit sắt khá cao. Khi sấy sẽ bị hao đi một chút, và không được trắng sáng.

Đất sét được sử dụng trong làm gốm Bát Tràng không chỉ có ứng dụng tạo ra sản phẩm gốm mà còn mang lại rất nhiều công dụng hàng ngày. Các vật dụng có thể tạo ra được từ loại đất sét Bát Tràng đó là ấm, chén, bát đĩa, lọ hoa,… Bên cạnh đó đất sét còn được sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất giấy và xi măng.

Để tạo ra được một tác phẩm gốm sứ Bát Tràng các nghệ nhân phải trải qua rất nhiều công đoạn khác nhau từ việc chọn đất sét đến tạo ra hình thù cho đồ vật và nung sản phẩm. Từ một hòn đất sét thô sơ trải qua bải tay tài hoa của các nghệ nhân trở thành những đồ vật vô cùng sắc sảo tinh tế. Những sản phẩm gốm sứ được tạo ra từ loại đất sét Bát Tràng thường rất mỏng nhẹ nhưng lại không hề dễ vỡ. Những đường nét hoa văn được vẽ tay vô cùng tỉ mỉ đa dạng và phong phú mang lại sự tinh tế và trang trọng cho người sử dụng.

2. Xử lý, pha chế đất như thế nào?

Trong đất thường có lẫn tạp chất, ngoài ra tuỳ theo yêu cầu của từng loại gốm khác nhau mà có thể có những cách pha chế đất khác nhau để tạo ra sản phẩm phù hợp.

* Phương pháp truyền thống

Phương pháp xử lý pha chế đất truyền thống là ngâm đất trong hệ thống bể chứa, gồm 4 bể ở các độ cao khác nhau.

+ Bể 1: Được gọi là “bể đánh”. Ở bể này ngâm đất sét thô và nước. Thời gian ngâm kéo dài đến tận 3, 4 tháng. Dưới tác động của nước sẽ bị phá vỡ kết cấu hạt nguyên thuỷ của đất. Đất bắt đầu phân rã. Hay như người làm gốm sứ Bát Tràng vẫn gọi nôm na là đât bị nát ra.

+ Bể 2: Được gọi là “bể lắng” hay “bể lọc”. Đất sét sẽ lắng xuống đáy. Các tạp chất sẽ nổi lên trên bề mặt. Vớt bỏ các chất này đi ta sẽ thu được đất sét nguyên chất hơn.

+ Bể 3: Được gọi là “bể phơi”. Người Bát Tràng thường phơi đất ở trong bể này khoảng 3 ngày.

+ Bể 4: Được gọi là “bể ủ” - hệ thống bể cuối cùng. Tại đó, oxit sắt và các tạp chất sẽ bị khử bằng phương pháp lên men. Thời gian ủ càng lâu thì đất thu được có chất lượng càng tốt. Đồ gốm sứ Bát Tràng sẽ càng bền và đẹp.

* Phương pháp hiện đại

Ngày nay với những công nghệ hiện đại, quy trình xử lý đất đã tiện dụng hơn rất nhiều. Tiết kiệm khá nhiều công sức và thời gian cho người làm gốm. Đồng thời tăng chất lượng của đồ gốm sứ Bát Tràng lên rất nhiều.

Loại đất thô từ mỏ mang về được trộn theo một tỷ lệ đặc biệt. Tỷ lệ pha chế này là một bí quyết được các nghệ nhân Bát Tràng đặc biệt giữ kín. Thiết bị được sử dụng để xử lý đất là bình nghiền. Hỗn hợp đất được cho vào bình cùng với một lượng nước vừa đủ. Bình sẽ hoạt động liên tục trong khoảng từ 24 đến 48 giờ để cho ra một loại chất gọi là hồ. Tại đây hồ được khử sắt bằng từ tính bởi một thiết bị đặc biệt. Sau khi khử hết sắt, hồ sẽ được chuyển qua bể chứa hoặc chuyển lên bể lắng. Tại đây sẽ thu lấy đất dẻo nguyên chất.

Công đoạn này đem lại hiệu quả đáng kể. Nguồn đất được sử dụng sẽ có chất lượng cao hơn. Ít tạp chất hơn so với cách xử lý truyền thống.

Theo vậy chúng ta có thể thấy riêng phần nguyên liệu là Đất Sét đã phải trải qua rất nhiều công đoạn để loại bỏ các tạp chất. Sau đó đến công đoạn tạo hình và nung sản phẩm ở giai đoạn cuối với 1200°C sẽ hoàn toàn loại bỏ được các tạp chất giúp An Toàn Sức Khỏe cho người sử dụng.

Trải qua hàng ngàn năm hình thành và phát triển, Gốm Sứ Bát Tràng vẫn được người tiêu dùng ưa thích sử dụng. Bạn đang quan tâm tới các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng? Hãy liên hệ với Gốm 10 để được tư vấn và lựa chọn những sản phẩm đẹp, chất lượng và giá cả hợp lý nhất.

Thông tin liên hệ:

Trụ sở chính: Số 22 đường Chợ Chiều, xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, TP.Hà Nội

Hotlines: 096 111 1010 - 081 888 1010

Chi nhánh HCM: 744A đường Trường Chinh, P. Tân Hưng Thuận, Quận 12, TP.HCM

Hotlines: 098 246 1010 - 084 888 1010

Website: https://gom10.vn/  (website lớn nhất về Gốm Sứ Bát Tràng với hơn 13.000 Mẫu sản phẩm)